Κοπεγχάγη

(δαν. Kobenhavn). Πόλη (499.148κάτ. το 2001) και πρωτεύουσα της Δανίας και της ομώνυμης κομητείας (526 τ. χλμ., 615.115 κάτ.). Είναι χτισμένη κατά ένα μέρος στο ανατολικό άκρο του νησιού Σγελάνδη και κατά ένα μέρος στο βόρειο άκρο του νησιού Άμαγκερ, ανάμεσα στο Καλβεμπόντερν (διακλάδωση του Έρε Σουντ, θαλάσσιου βραχίονα που χωρίζει τη Δανία από τη Σουηδία). Η πόλη διασχίζεται από πολυάριθμες διώρυγες. Αποτελεί έδρα των κυριότερων βιομηχανιών της Δανίας, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται ναυπηγεία, μηχανουργικά συγκροτήματα, διυλιστήρια πετρελαίου, βιομηχανίες χημικών προϊόντων, ζυθοποιίας, ελαιουργίας, τροφίμων, υποδημάτων κ.ά. Αξιόλογα μνημεία της πόλης είναι η εκκλησία του Αγίου Πέτρου (προγενέστερη του 16ου αι.) καθώς και η εκκλησία του Αγίου Πνεύματος (16ος αι.), που ανοικοδομήθηκε (1728) σε αναγεννησιακό ρυθμό. Υπό τη βασιλεία του Χριστιανού Δ’ η πόλη κοσμήθηκε με διάφορα κτίρια, όπως ο πύργος του Ρόζενμποργκ και η εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Ο πύργος του Κρίστιανσμποργκ, που χτίστηκε με πρωτοβουλία του Χριστιανού ΣΤ’, ανοικοδομήθηκε σε ρυθμό μπαρόκ, στις αρχές του 20ού αι. Τα πιο σημαντικά κτίρια του 20ού αι. είναι το μέγαρο του ραδιοσταθμού και το δημαρχείο του Φρεντέρικσμποργκ. Επίσης ονομαστό είναι το ορειχάλκινο άγαλμα της Μικρής Σειρήνας, που ανεγέρθηκε προς τιμήν του Δανού συγγραφέα Χανς-Κρίστιαν Άντερσεν και έγινε το σύμβολο της πόλης. Η Κ. είναι μεγάλο πολιτιστικό κέντρο, έδρα πανεπιστημίου, το οποίο ιδρύθηκε το 1479, διαθέτει πολλά μουσεία μεταξύ των οποίων η Γλυπτοθήκη και το μουσείο Τόρβαλντσεν, η Βασιλική Βιβλιοθήκη, επιστημονικά ιδρύματα, θέατρα κ.ά. Γύρω από το λιμάνι, που είναι το πιο δραστήριο της Δανίας (με μια ετήσια διακίνηση εμπορευμάτων περισσότερο από 12 εκατ. τόνους και με μια μεγάλη ελεύθερη ζώνη), αναπτύσσονται οι περισσότερες εμπορικές δραστηριότητες. Ιστορία. Η περιοχή της Κ. ήταν ήδη κατοικημένη από τη λίθινη εποχή. Μέχρι τα μέσα του 12ου αι. ήταν χωριό ψαράδων (από το 1043 ονομαζόταν Χαβν που σημαίνει χωριό των ψαράδων). Η πόλη άρχισε να αποκτά σπουδαιότητα, όταν το 1167 ο επίσκοπος Άμπσαλον έχτισε ένα φρούριο και έκτοτε, μέχρι τον 13ο αι., ήταν επισκοπικό φέουδο. Από το τέλος της περιόδου του Χριστιανού Δ’ άρχισε η μεγάλη οικονομική της ανάπτυξη, που συνοδεύτηκε από ριζική οικοδομική ανανέωση. Το 1256 της παραχωρήθηκαν δικαιώματα πόλης και το 1284 έγινε ελεύθερη πόλη. Η θέση της, στο στόμιο του Έρε Σουντ, ήταν ιδανική για την εξέλιξή της σε σπουδαίο εμπορικό και αλιευτικό κέντρο και η πόλη ονομάστηκε Κεμπενχάβν (η σημερινή της ονομασία), που σημαίνει λιμάνι των εμπόρων, και το 1443 ορίστηκε πρωτεύουσα. Ο διαρκής ανταγωνισμός της με τη Χανσεατική Ένωση προκάλεσε πολλές επιθέσεις από τις γερμανικές πόλεις κατά τον 13ο και τον 14ο αι. Με την εισαγωγή της Μεταρρύθμισης (αρχές 16ου αι.) απέκτησε πάλι την οικονομική της ανεξαρτησία. Οχυρωμένη με τείχη που χτίστηκαν στα μέσα του 17ου αι. από τον βασιλιά της Δανίας, Χριστιανό Δ’, κατάφερε να αντιμετωπίσει τους Σουηδούς στον πρώτο πόλεμο του Βορρά (1659) αλλά όχι και στον δεύτερο (1700), οπότε κυριεύτηκε από τον Κάρολο ΙΒ’. Ανασταλτικά για την οικονομία των πόλεων λειτούργησαν διάφορες αντίξοες περιστάσεις, όπως ο λοιμός κατά τα έτη 1711–12, και μολονότι η Κ. καταστράφηκε πολλές φορές από πυρκαγιές και υπέστη σοβαρές φθορές από πολεμικές εισβολές (πολιορκία από τους Σουηδούς το 1700, βομβαρδισμοί από τους Άγγλους το 1801 και το 1807 κλπ.), κατόρθωνε κάθε φορά να επανακτά τον ρόλο μεγάλου εμπορικού κέντρου χάρη στο λιμάνι της, ένα από τα σημαντικότερα της Βαλτικής, το οποίο ανακηρύχθηκε (1894) ελεύθερο λιμάνι. Από τον Απρίλιο του 1940 μέχρι τον Μάιο του 1945 βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή. Η οικονομική σπουδαιότητα της Κ. αντανακλάται και στην πληθυσμιακή αύξηση (στις αρχές του 20ού αι. αριθμούσε λιγότερους από 400.000 κατ.). Λόγω της αύξησης αυτής και της εξάπλωσης του αστικού πληθυσμού, στην αστική περιφέρεια της Κ. ενσωματώθηκαν διάφορα προάστια καθώς και οι γειτονικές πόλεις Φρεντέρικσμποργκ και Γκέντοφτε. «Η Μικρή Σειρήνα», αφιερωμένη στον Χανς-Κρίστιαν Άντερσεν, σύμβολο της Κοπεγχάγης. Η γέφυρα Ορεσούντ συνδέει την Κοπεγχάγη με τη σουηδική πόλη Μάλμοε (φωτ. ΑΠΕ). Γενική άποψη της Κοπεγχάγης· διακρίνεται το ανάκτορο Κρίστιανσμποργκ, ένα από τα αξιολογότερα μνημεία της δανέζικης πρωτεύουσας.